معنی و مفهوم گوردخمه در گنج یابی | آشنایی با گوردخمه در دفینه یابی
آنچه در این مقاله می‌خوانید
گوردخمه در گنج یابی | گوردخمه های زیادی از دوران پیش از ماد، در مناطق تحت نفوذ اورارتو (اطراف دریاچه وان در ترکیه امروزی) یافت شده است به این ترتیب میتوان نتیجه گرفت که گور دخمه ها بیش از آنکه ریشه و منشاء آشوری و مادی داشته باشند، به هنر معماری اورارتوها مرتبط هستند.
معنی و مفهوم گوردخمه در گنج یابی و دفینه یابی :
- گوردخمه نوعی معماری صخره ای میباشد و فضایی است که در صخره‌ها، کوه‌ها و یا تپه‌ها برای خاکسپاری متوفیان ساخته میشده است.
- لازم به توجه است که گوردخمه با دخمه تفاوت دارد دخمه یا برج خاموشی مکانی است که بر فراز بلندی ایجاد میشد و متوفی در آنجا قرار داده میشد تا توسط حیوانات و پرندگان متلاشی شود.
- همچنین گوردخمه در زبان عامیانه گاه به طور هم معنی و مترادف با استودان نیز به کار گرفته میشود در حالیکه این دو از لحاظ ساختاری با هم تفاوت دارند.
- فضاهای اتاقی شکل گاهی جای کافی برای نشستن، قرار دادن اشیاء و برگزاری مراسم داشته اند که آنها را گور دخمه می نامیم.
- در حالت کلی گوردخمه های ایران را میتوان از لحاظ قدمت به سه دسته کلی گوردخمه های دوره مادها، دوره هخامنشیان و دوره پس از هخامنشیان دسته بندی نمود.
- گوردخمه به فضایی در صخره ها، کوه ها یا تپه ها برای خاک سپاری متوفیان گفته میشود که با معماری صخره ای ساخته شده اند آنها در اصل آرامگاه هایی در دل کوه و صخره بودند که شکل یک اتاق را داشتند و چند قبر در داخل آن ها تعبیه میشد.
- برج خاموشان یا برج سکوت یا دخمه در گنجیابی مکانی بر فراز بلندی است که اجساد در آن ها قرار داده میشدند تا خوراک حیوانات و پرندگان شوند این مکانها جایی برای به خاک سپاری مردگان نبودند بلکه محلی برای متلاشی شدن اجساد آن ها به شمار میرفتند.
- و ….
گوردخمه سان رستم کجاست و چگونه است؟
گوردخمه سان رستم در 64 کیلومتری جنوب کرمانشاه در منطقه جلالوند 11 کیلومتری روستای بوژان قرار دارد درون یک سنگ هرمی شکل به ارتفاع 5 متر اتاقی کنده شده است این اتاق را میتوان یک استودان یا یک گور دخمه دانست اتاق گوردخمه دارای ورودی به عرض ۷۵ سانتی متر، عمق ۶۰ سانتی متر و ارتفاع ۴۰/۱ متر است سقف ورودی به وسیله شیارهایی تزئین شده است اتاق گوردخمه نیز دارای سقفی تقریباً قوسی شكل میباشد این اتاق به طول ۲۰/۳ متر و عرض ۷/۱ متر و ارتفاع ۲ متر میباشد كف اتاق در حدود ۲۰ سانتی متر پائین تر از كف در ورودی است.
هنوز زمان ساخت گوردخمه سان رستم به درستی مشخص نشده است از آنجا که گوردخمه های غرب ایران اکثرا مادی-هخامنشی هستند و میتوان سان رستم را نیز از این دوره خواند برخی عقیده دارند این بنا از دوره ساسانیان به جا مانده است بر خلاف گور دخمه های مادی، این بنا در کف دره قرار دارد تزیینات ورودی آن مانند دیگر گوردخمه ها نیست درون اتاقک محوطه های مجزا برای قراردادن جسد ندارد.
معنی و مفهوم کلمه استودان در گنجیابی چیست؟
کلمه استودان که از ترکیب واژه های “استو” به معنی استخوان و “دان” به معنی جایگاه تشکیل شده و محل نگهداری استخوان متوفیان بوده است استودان ها در مقایسه با گوردخمه ها دارای ظاهر بسیار ساده تری بوده و ابعاد کوچکتری نیز دارند و در واقع حفره هایی هستند که برای نگهداری استخوان متفویان در داخل صخره ها ایجاد میشدند در مقابل گور دخمه ها در اصل آرامگاه هایی بودند که در دل کوه و صخره کنده میشدند و شکل اتاقی دارند که یک یا چند قبر در داخل آنها تعبیه میشد البته نمیتوان آنها را به شخص خاصی منسوب نمود و در مورد قدمت آنها نیز اتفاق نظر وجود ندارد و نظرات متعددی در مورد سن آنها ارائه شده است.
نمای داخلی گور دخمه و توضیحاتی در مورد یک اسکلت
گوردخمه در گنج یابی که یافت میشود از دوران مادها نوع تکامل یافته هنر اورارتویی میباشد زیرا برخلاف گور دخمه های دوره اورارتو، اغلب دارای نقش برجسته و تزئینات معماری مانند ستون و نیم‌ستون بوده و بر اساس اهمیت فرد دفن شده و همچنین تاریخ ساخت، دارای نمای ورودی متفاوت هستند برخلاف گور دخمه های هخامنشیان که صاحبانشان مشخص و معلوم هستند گوردخمه های دوران ماد را نمیتوان به شخص خاصی منسوب نمود.
از طرفی به لحاظ مورد دستبرد قرارگرفتن در طول تاریخ نمیتوان در رابطه با چگونگی تدفین یا ماهیت اشیاء همراه مرده در گور دخمه های این دوره اظهار نظر نمود این گور دخمه ها بر اساس نمای ورودی به طور کلی به سه دسته مختلف تقسیم میشوند که در زیر به توضیحات آنان می پردازیم :
- گور دخمه هایی که در نمای ورودی دارای ستون آزاد هستند گور دخمه فخریگاه یا دخمه سنگی با شماره ثبت ملی ۲۸۸ (پانزده کیلومتری شمال شرقی مهاباد)، گوردخمه صحنه (۶۰ کیلومتری راه کرمانشاه به همدان در محل سراب صحنه) و گور دخمه دکان داود (نزدیکی سرپل ذهاب) از این جمله‌اند گور دخمه صحنه که در تاریخ ۱۳۱۵/۱۰/۱۰ و با شماره ثبت ملی ۱۴۸ به ثبت رسیده است از جمله نادرترین گور دخمه های دو طبقه دوره مادها میباشد.
- و گور دخمه هایی که بجای ستون آزاد، در دوطرف نمای ورودی آنها دو نیم ستون تزئینی در کوه کنده شده است از این نوع گوردخمه ها میتوان به گوردخمه دودختر یا دادور با شماره ثبت ملی ۲۹۹ (نزدیکی ممسنی استان فارس) و گوردخمه آخور رستم (هشت کیلومتری جنوب تخت جمشید اشاره کرد.
- در آخر گور دخمه های ساده که فاقد ستون یا نیم ستون بوده و عمدتاً در منطقه کردستان یافت شده‌اند گور دخمه سکاوند (پانزده کیلومتری هرسین کرمانشاه)، گوردخمه دیره (قریه دیره سرپل ذهاب) و گور دخمه سرخ‌ده (۱۹ کیلومتری گور دخمه سکاوند) از این جمله اند.
برای مشاوره رایگان و کسب اطلاعات بیشتر می توانید به لینک سایت خرید دستگاه گنجیاب مراجعه نمایید.
